Neoliberal kent politikaları ve Tarlabaşı'nda kentsel yenileme

Abstract

Bu gün "kentsel dönüşüm" olarak anılan ve kentlerin sosyo-mekansal kuruluşunda köklü yeniden yapılandırmaları gündeme getiren faaliyetler gerek akademik gerekse güncel-politik tartışmalarda sıkça karşımıza çıkmaktadır. İstanbul da onlarca bölgesinde süren yenileme çalışmaları, gecekondu yıkımları ve bunlara eşlik eden dönüşüm ve yenileme projeleri ile neoliberal kent politikalarının en görünür olduğu kentsel alanlardandır. Kent siyasetinin zemininin yeniden tarif edildiği, kentsel mekanın neoliberal bir yönetim mantığı çerçevesinde düzenlenmeye çalışıldığı bu süreci gözler önüne sermek bu çalışmanın amaçlarından biridir. Çalışmada kentlerdeki neoliberal yeniden yapılanma kentsel aktörler arasındaki ilişki ağları içinden işleyen yeni bir yönetim mantığı olarak tarif edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla önce "yönetim zihniyeti çalışmaları" olarak anılan literatürün temel kavramları açıklanmış, kentsel yeniden yapılanmayı bu kavramlarla düşünmenin açtığı imkanlar tartışılmıştır. Ardından neoliberalizm ve kent arasındaki ilişki ve bu ilişkinin somut göstergesi olan yeni kent politikaları ve kentsel dönüşüm uygulamaları incelenmiştir.Bu çalışmanın asıl hedefi ise "Kentsel Yenileme Projesi" ile dönüşecek kent içi yoksulluk alanlarından biri olan Tarlabaşı'nda yeni kent siyasetinin nasıl ete kemiğe büründüğünü ortaya çıkarmaktır. Kentsel yenileme kapsamında fiziki ve sosyal dönüşümü planlanan bu alanda kentsel aktörlerin -hükümet, Beyoğlu belediyesi, projeyi üstlenen şirket, meslek odaları, yaşayanlar ve yerel örgütlenmeleri- sürece nasıl müdahil olduğu ya da ne tür mekanizmalarla bu alandan dışlandığı tartışılmıştır. Ayrıca "çöküntü" bölgesi olarak işaretlenen ve yenileme alanı ilan edilen Tarlabaşı'nda sosyal ve mekansal dönüşümü mümkün kılan yasalar, idari pratikler ve söylemler incelenmiştir. Böylece neoliberal iktidarın Tarlabaşı Kentsel Yenileme projesi bağlamında hangi ilişkiler, teknikler ve zihniyetlerle çalıştığı ortaya konmaya çalışılmıştır.