Özet:
Toptaşı Bimarhanesi, Osmanlı Devleti'nin ondokuzuncu yüzyıl son çeyreği ile yirminci yüzyıl ilk çeyreğinde faaliyet gösteren bir akıl hastanesidir. Bu tezin bir düzeyi, söz konusu dönemde Toptaşı Bimarhanesi'nin kurumsal tarihini incelemektir. Tezin esas amacı ise incelenen dönem içerisindeki tarihsel aşamaları, bir akıl hastanesinin modernleşme çabası eşliğinde, siyasal ve toplumsal tarihle birlikte ve paralel olarak incelemektir. Tez, deliliğin sosyal tarihini, bir psikiyatrik kurum olarak bimarhane perspektifinden ele almaktadır. İki nedenden ötürü bimarhane, temel araştırma nesnesi olarak seçilmiştir: birincisi, akıl hastaneleri psikiyatri tarihinin en önemli kurumlarıdır; ikincisi, bimarhanenin tarihi aynı zamanda toplumun siyasal ve sosyal tarihine yönelik çıkarımlar yapmaya imkân tanımaktadır. Yani, tezin amacı, yalnızca Toptaşı Bimarhanesi'nin ayrıntılı hikâyesini anlatmak değil aynı zamanda tıbbi ve sosyal tarihe ışık tutmak, kurumsal tarihi şekillendiren sosyal, siyasal ve kültürel yapı ve bağlamı incelemektir. Psikiyatri tarihçileri, 19. yüzyılın iç içe geçmiş iki özellik ile karakterize olduğunu düşünmektedir: tımarhanelerin yükselişi ve psikiyatrik profesyonelleşmenin ortaya çıkışı. Tez, Toptaşı Bimarhanesi'nin tarihinin çizgisel ve ilerlemeci bir tarih anlayışı ile yazılamayacağını savunmaktadır. Bimarhanenin tarihi, yükseliş ve çöküş, yeniden yükseliş ve yeniden çöküşün bir tarihidir. Tez, söz konusu yükseliş ve çöküşleri temelde siyasal tarihe de paralel bir şekilde üç reform dalgası şeklinde bölümleyerek ele almaktadır.
