Özet:
Yapılar üzerine inşa edildikleri zeminlerle deprem anında belirginleşen bir
etkileşim içindedir. Zemin yapının davranışını etkilerken, yapı da zeminin
davranışını etkiler. Dolayısıyla zemin yapı etkileşimi zemin ve yapı arasında
karşılıklı olarak gelişen bir olaydır. Yönetmeliklerde zemin sınıflarına göre verilen
elastik ivme spektrumları zeminin yapıya etkisini göstermekte fakat yapının
zemine etkisini göstermemektedir. Yani etkileşim tek yönlüdür. Ayrıca
yönetmelikler yapıların zemine ankastre bağlı olarak tasarlanmasına izin vermekte
veya zemin yapı etkileşimini dikkate almak için deprem kuvvetlerinin
azaltılmasına izin vermektedir. Ancak yapılan bu kabuller deprem anındaki yapı
davranışıyla ve yapının hasar görebilirliği ile farklılaşmaktadır. Bu çalışmada
zemin yapı etkileşimin hasar olasılığı üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi
amaçlanmıştır. Bu nedenle 3 adet (5, 10 ve 15 katlı) betonarme bina tasarlanmıştır.
3 adet zemin sınıfı ve her zemin sınıfında meydan gelmiş 7 adet deprem kaydı
seçilmiştir. Doğrusal elastik olmayan artımsal dinamik analizler etkileşimli ve
etkileşimsiz durumlar için yapılmıştır ve binaların performans seviyeleri
belirlenmiştir. Bu çalışmada bina performans seviyeleri kesit hasarları cinsinden
belirlenmiştir. 3 farklı hasar kriteri dikkate alınmış ve hasar olasılık eğrileri bu
hasar kriterleri için hazırlanmıştır. Etkileşimli ve etkileşimsiz durumlar için
hazırlanan hasar olasılık eğrileri spektral ivme ve göreli kat ötelemeleri bağlı
olarak hazırlanmıştır. Zemin yapı etkileşiminin yapıların hasar olasılığını arttırdığı,
mevcut yapıların deprem performansının değerlendirilmesinde dikkate alınması
gerektiği ulaşılan temel sonuçlar arasındadır.
