Özet:
İş güvenliği uzmanları kazaları önlemek için yasal düzenlemeleri de dikkate alarak birçok girişimde bulunmaktadır. Bu tezin amacı, iş sağlığı ve güvenliğini geliştirmek için riskleri izlemeyi ve kontrol etmeyi sağlayan bütünleşik yaklaşımlar sunmaktır. İlk olarak, özellik seçme (feature selection), karar ağacı modellemesi (Decision Tree Modeling) ve ilişkilendirme kuralları madenciliği yöntemlerinden oluşan veri madenciliği yaklaşımı önerilmiştir. Önerilen yaklaşım ile kaza türleri üzerinde en çok etkiye sahip olan kaza faktörleri belirlenmekte ve kazalar arasındaki ilişkiler elde edilmektedir. Bu sayede kazaya neden olan ve iyileştirilmesi gereken riskli faktörlere odaklanılması sağlanmaktadır. İkinci çalışmada, risk analiz ve değerlendirme sürecindeki tüm paydaşların görüşlerinin alınmasını sağlanarak gerçeğe daha yakın bir risk değerlendirme tablosu elde etmek üzere proaktif bir risk analiz ve değerlendirme yaklaşımı önerilmiştir. Hata Türleri ve Etkileri Analiz (Failure Mode and Effect Analysis: FMEA) yöntemi güvenlik uzmanları tarafından sıklıkla kullanılmasına rağmen bazı zayıflıkları bulunmaktadır. Bu nedenle, FMEA yöntemi Hata Ağacı Analiz (Fault Tree Analysis: FTA) yöntemi, Zamanın Bulanık Olasılık Tahmininde İnanç (Belief In Fuzzy Probability Estimation of Time: BIFPET) algoritması ile entegre edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre FMEA yöntemi performansı iyileştirilmiş ve proaktif bir risk analiz sonucu elde edilmiştir. Üçüncü çalışmada ise, farklı risk değerlendirme yöntemleri ile elde edilen farklı risk sıra düzeni nedeniyle ortaya çıkan karısıklığı önlemek ve tek bir risk sıra düzeni elde etmek maksadıyla Duyarlı Öncelik Sıralama Tekniğinin (Technique of Precise Order Preference: TPOP) kullanılması önerilmiştir. Dördüncü çalışmada ise, güvenlik uzmanlarının iş sağlığı ve güvenliği alanındaki güvenlik teknolojilerindeki değişimleri ve gelişimleri izlemesini sağlayan bir yaklaşım önerilmiştir. Önerilen yaklaşım güvenlik teknolojileri ile ilgili patent verilerini dikkate alarak zaman serisi analizi, istatistiksel kontrol grafiklerinin kullanımı ve güvenlik teknolojilerinin büyüme potansiyelini belirlemek üzere S-eğrilerinin oluşturulmasına dayanmaktadır. Bu tezin sonuçlarının iş güvenliği uzmanlarına ve karar vericilere, üretim ve servis sistemlerindeki olası riskleri azaltmalarına yardımcı olmaları beklenmektedir.
