Özet:
Deforme edilebilen aynalar, uyarlamalı optik sistemlerin ana bileşeni olup, atmosferik
türbülans, optik cihazlardaki üretim hataları, platform titreşimleri gibi fenomenlerden
kaynaklı dalga cephesi bozulmalarını düzeltmede kullanılan etkili bir aygıttır. Bu
alandaki gelecek vaat eden başarısı birçok uygulamada kullanılmasına olanak
tanımaktadır. Uyarlamalı optik sistemin başarılı bir şekilde çalışması için
deforme edilebilen aynaların şekil kontrolünün başarılı bir şekilde yerine getirilmesi
gerekmektedir. Bu sistemlerin birçok alanda kullanılmaya açık olması, tamamen
belirsiz ortamlarda ve bozucular altında asimptotik çıkış regülasyonu problemini
beraberinde getirmektedir. Bununla beraber deforme edilebilen aynaların esnek
yapısından kaynaklı dinamiklerin kısmi diferansiyel denklemlerle ifade edilmesi ve bu
sebepten ötürü dagıtık parametreli sistemler sınıfına dahil olması, sistemin kontrolü
aşamasında çeşitli zorlukları beraberinde getirmektedir.
Dagıtık parametreli sistemlerin kontrolünde karşılaşılan başlıca zorluklardan biri, ilgili
sistemin sonlu boyutlu bir kontrolcüyle kontrol edilebilmesi için gereken uzamsal
ayrıklaştırma miktarının belirlenmesidir. Tezin giriş ve modelleme bölümlerinden
sonraki ilk bölümünde, bozucu ve referans işaretlerinin bilindigi durum için sistemin
kapalı çevrimde iç model kontrolcü ile çıkış regülasyonunu saglayabilmesi için
gereken ayrıklaştırma miktarının incelenmesidir. Tezin takip eden bölümünde,
çıkış regülasyonu problemi bozucu ve referans işaretlerinin frekanslarının tamamen
belirsiz oldugu durum ele alınmıştır. Önerilen kontrolcü yapısı ve yaklaşımın önemi,
uyarlamalı optik sistemlerin uygulama alanlarının genişletilmesinde büyük önem
arz etmektedir. Sonraki bölümde ise literatürde dagıtık parametreli sistemlerin
belirsiz yörünge takibiyle ilgili boşluktan yola çıkılarak, ısı denklemi ve birinci derece
hiperbolik denklem için uyarlamalı bir kontrolcü yapısı önerilmiştir. Tezin deneysel
sonuçları içeren bölümünde ise referans işaretlerinin bilindigi durum için iç model
kontrolcü, sistem tanıma teknikleriyle elde edilen deforme edilebilen ayna modelinin
referans takibi için deney düzeneğine uygulanmıştır.
