Açık kaynaklı coğrafi bilgi sistemi ortamında orta ölçekli topografik harita genelleştirmesi için yeni bir bina öteleme yaklaşımı

Abstract

Haritalar, coğrafi bilgileri görsel olarak kullanıcılara iletmek amacıyla üretilirler. Farklı mekânsal uygulama alanları için farklı ölçek ve içerikte haritalara gereksinim duyulmaktadır. Bu bağlamda, mevcut mekânsal veri setlerinden çeşitli kartografik genelleştirme işlemleri yardımıyla amaca uygun haritalar türetilir. Kartografik genelleştirme, tek nesnelere (bağımsız genelleştirme) ve mekânsal olarak ilişkili bir grup nesneye (bağlamsal genelleştirme) olmak üzere iki ana aşamada uygulanır. Hedef ölçeğe geçerken nesneler kartografik ilkelere göre yeniden düzenlenir ve bunun sonucunda aralarında mekânsal uyuşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bu uyuşmazlıklar çözülürken hem görselleştirme açısından grafik limitlere uyulmalı hem de nesnelerin mekânsal karakteristikleri ve ilişkilerinin ortaya çıkardığı farklı coğrafi örüntüler mümkün olduğunca korunmalıdır. Bu kapsamda uygulanan en karmaşık bağlamsal genelleştirme işlemlerinden biri ötelemedir. şimdiye kadar birçok öteleme yöntemi geliştirilmiş olmasına rağmen, bunlar çoğunlukla uygulaması güç niteliktedir. Bu nedenle, bu çalışmada pratik bir öteleme yaklaşımı önerilmiş ve gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, yollar yardımıyla oluşturulan bloklar içinde tampon alan analizleri ile bina grupları elde edilmektedir. Sonrasında Voronoi çokgenleri ve tampon alanlar kullanılarak bu bina grupları için genelleştirme bölgeleri oluşturulmaktadır. Daha sonra en yaygın bina örüntü türlerinden biri olan doğrusal dizilim gösteren binalar çoklu tampon alan analizleri yoluyla belirlenmekte ve bu binaların içinde yer aldığı bölgeler, örüntülerin korunmasına yönelik olarak yeniden düzenlenmektedir. Sonrasında bölge için düzenli nokta ağı üretilmekte

ve bu noktaların bulundukları konumların öteleme için ne kadar uygun olduğu, çekirdek yoğunluk kestirimi ve çoklu tampon alan analizleri ile elde edilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanmaktadır. Buna göre binalar, uyuşmazlıkları gidermek veya azaltmak için iteratif oturumlar içinde uygun konumlara ötelenmektedir. Mekânsal ilişkilerin fazla bozulmaması için her oturumda öteleme miktarı küçük tutulmaktadır. Önerilen yaklaşımda, minimum mesafe ve konumsal doğruluk kısıtları doğrudan uygulanırken, mekânsal örüntü ve ilişkiler, bölgesel ve toplu öteleme aracılığıyla dolaylı olarak korunmaya çalışılmaktadır. Öteleme kalite değerlendirmesi, minimum mesafe ve konumsal doğruluk analizine ek olarak, öteleme öncesi ve sonrası binaların ağırlık merkezlerinden oluşturulan (Delaunay) üçgenlerinin açı, uzunluk ve şekil ölçülerine ilişkin değerlerin veya iki bina arasındaki çizginin açıklık açısının karşılaştırmalı analiziyle gerçekleştirilir. Bulgular, önerilen yaklaşımın bölgesel bina ötelemesi için oldukça etkili ve pratik olduğunu göstermektedir.