Özet:
Bu tez çalışmasında Demirköprü Barajı’na kurulacak olan Yüzen Fotovoltaik Güneş
Enerji Santrali (YFV-GES) için uygun yerlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Demirköprü
Barajı kıyı çizgisinin belirlenmesi için, uzaktan algılama teknikleri ile kontrollü
sınıflandırma da Rastgele Orman (RO) ve En Çok Benzerlik (EÇB) algoritmaları,
kontrolsüz sınıflandırma da ise K-ortalamalar algoritması kullanılmıştır. Ayrıca su yüzeyi
çıkarmada normalize fark su indeksi (Normalized Difference Water Index-NDWI) ve
modifiye edilmiş normalize fark su indeksi (Modified Normalized Difference Water
Index-MNDWI) kullanılmıştır. Arazide yapılan jeodezik ölçüler sayesinde Demirköprü
Baraj yüzeyinin kıyı sınırının çıkarılmasında RO algoritması ve NDWI indeksinin
kullanıldığı yaklaşımın diğer yaklaşımlara göre daha başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Daha
sonra, belirlenen algoritma ve su çıkarma indeksi kullanılarak “Google Earth Engine”
platformunda Demirköprü Baraj yüzeyinin 20 yıllık değişimi izlenmiştir. Elde edilen
sınıflandırma haritalarından minimum alanlar belirlenerek coğrafi bilgi sistemleri
örtüştürme (overlay) analizi uygulanarak minimum alan 15.624.500 m2
olarak
hesaplanmıştır. Ayrıca, 20 yıllık süreçte, baraj su seviyesinin düştüğü tarihlerde ortaya
çıkan bazı küçük adacıkların konumları ve alanları tespit edilmiştir. Tespit edilen bu
alanlar 9.100 m2
olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada kullanılan yaklaşımlar ile elde
edilen veriler dünya ölçeğinde gerçekleştirilen küresel su oluşumu ve dinamiklerinin
izlenmesi çalışmasından çıkarılan Demirköprü Baraj verileri ile karşılaştırılmış ve
sonuçların birbiriyle tutarlı olduğu saptanmıştır. Ardından, Demirköprü Baraj yüzeyi için
yıllık ve aylık güneş ışının değerleri solar analiz yapılarak hesaplanmıştır. Demirköprü
Barajı için yıllık ışınım değerleri minimum 1.553,96 kWh/m2 maksimum 1.875,25
kWh/m2
arasında değişmektedir. Bulunan yıllık bu veriler kullanılarak bölgenin piksel
bazlı Bölgesel Teorik Kapasite Faktörü (BTKF) (Regional Theoretical Capacity Factor)
değerleri hesaplanmıştır. Baraj yüzeyi BTKF değerlerine göre hiyerarşik olarak dört
sınıfa ayrılmıştır. Bulunan minimum baraj yüzey alanı üzerinde solar analiz öncesi ve
sonrası için ayrı ayrı YFV-GES kaplanması durumunda üretebileceği yıllık elektrik
enerjisi miktarları sırasıyla 3.328,33 GWh ve 3.183,57 GWh hesaplanmıştır. Ayrıca baraj
yüzeyinin tamamen YFV-GES ile kaplanmasında buharlaşmadan kaynaklı önleyeceği su
miktarı 28.596.875 m3
olarak hesaplanmıştır.
