Özet:
Tedarik zinciri yönetimi işletmeler için büyük öneme sahip bir unsurdur. Son
yıllarda yapılan akademik çalışmaların yoğunluğu da bu durumu
desteklemektedir. Konu kan tedarik zinciri yönetimi olduğunda, bu önem daha da
artmaktadır. Kan, tek kaynağı insan olan ve dünya geneline bakıldığında ticareti
yasak olup gönüllük esasına göre elde edilen bir üründür. Bu kıt kaynaklı ürün
aynı zamanda çabuk bozulabilir olduğu için, bağışçıdan başlayıp hastada son
bulan ve birden fazla aşama içeren kan tedarik zinciri yönetimine verilmesi gerek
fazladır. Kan tedarik zinciri, dünya genelinde çoğunlukla ulusal bir stratejiyle
yönetilmektedir.
Bu tez çalışmasında, kan tedarik zincirinin dağıtım evresi dikkate alınarak, bölge
kan merkezlerinden (kan bankaları) kan transfüzyon merkezlerine (hastanelere)
olan kan ürünlerinin gönderimi ele alınmıştır. Literatür araştırması sonucunda
kan tedarik zincirine yönelik çalışmalarda daha az çalışılan dağıtım faaliyeti için
kan bankaları ve hastaneler arasında ürün çeşidine bağlı hastane talebi ve kan
merkezi kapasitesi dikkate alınarak en düşük mesafeli araç rotaları oluşturulmaya
çalışılmıştır. Bu problemin çözümü için öncelikle problemin matematiksel modeli
oluşturulmuştur. Literatürde çok depolu çok ürünlü araç rotalama problemi
sınıfında yer alan bu problem, polinom zamanda çözülmesi zor problemler
sınıfında yer almaktadır. Bu nedenle problemin çözümü için hibrit bir genetik
algoritma geliştirilmiştir. Geliştirilen hibrit genetik algoritma MATLAB ile
kodlanarak, Türk Kızılay’ından elde edilen Orta Anadolu Bölgesi verileri ile
çalıştırılmıştır. Algoritmadan elde edilen veriler değerlendirilerek, algoritmanın
optimale yakın sonuçları daha kısa hesaplama zamanı ile ortaya koyduğu
gösterilmiştir.
Bu tez çalışması ile gerçek hayat verileri kullanılarak, literatürde az çalışılan kan
tedarik zincirinin dağıtım aşaması için hibrit sezgisel çözüm sunularak literatüre
katkı sağlanmıştır.
