Özet:
Bu çalışmanın amacı, Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline (OBYM) uygun hazırlanmış
öğretim ile okul dışı öğrenme ortamlarıyla desteklenmiş OBYM’ye uygun öğretimin 5.
sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin “İnsan ve Çevre” ünitesindeki kavramsal
anlamalarına, çevreye yönelik sorumlu davranışlarına, çevreye yönelik duyuşsal
eğilimlerine, çevreye yönelik problem belirleme ve problem çözme becerilerine ve çevre
okuryazarlık düzeylerine olan etkisini araştırmaktır.
Araştırma İstanbul’da bulunan bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 74 beşinci sınıf
öğrencisi ile yürütülmüştür. Araştırmada iç içe karma desen kullanılmıştır. Araştırma iki
deney grubu, deney 1 (n=24), deney 2 (n=25) ve bir kontrol grubuna (n=25)
uygulanmıştır. Deney 1 grubunda OBYM’ye uygun hazırlanan öğretim, deney 2 grubunda
okul dışı öğrenme ortamlarıyla desteklenmiş OBYM’ye uygun öğretim ve kontrol
grubunda da fen bilimleri dersi öğretim programına uygun öğretim gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın sonucunda en fazla kavramsal değişimlerin deney 1 ve deney 2
gruplarında yaşandığı görülmüştür. Deney ve kontrol grupları arasında çevreye yönelik
duyuşsal eğilim düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Okul dışı öğrenme ortamlarıyla desteklenmiş OBYM’ye uygun öğretimin sadece OBYM
kullanımı ve fen bilimleri dersi öğretim programına uygun öğretime göre öğrencilerin
çevreye yönelik sorumlu davranışlarını deney 2 grubu lehine anlamlı şekilde değiştirdiği
sonucuna ulaşılmıştır. Deney 1 ve deney 2 gruplarında OBYM ile yapılan öğretimin fen
bilimleri dersi öğretim programına göre öğrencilerin çevreye yönelik problem belirleme
ve problem çözme becerilerini anlamlı şekilde değiştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Okul
dışı öğrenme ortamlarıyla desteklenmiş OBYM’ye uygun öğretim ile sadece OBYM’ye
uygun öğretimin, problem belirleme ve problem çözme becerileri açısından anlamlı bir
farklılık oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Deney gruplarında OBYM ile yapılan
öğretim sonucu grupların çevre okuryazarlık alt boyutlarının çoğunun ilişki düzeylerinin
yüksek düzeyde olduğu, kontrol grubunda ise bazı alt boyutların ilişkisinin düşük
düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Deney 2 grubu ile kontrol grubu arasında çevre
okuryazarlığı açısından, deney 2 grubu lehine anlamlı farklılık olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Deney 1 grubu ile diğer gruplar arasında çevre okuryazarlığı açısından
anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Deney 1 ve deney 2 grubu
öğrencilerinin OBYM uygulamalarının kendilerine olumlu yönde katkılarının olduğunu
düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca deney 2 grubu öğrencilerinin okul dışı
öğrenme ortamlarıyla desteklenmiş OBYM’ye uygun öğretimin, çevre eğitimi açısından
kendilerine olumlu katkı sağladıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.
