Üniversite kampüslerinin kapsayıcı tasarım kavramına uygun hale getirilmeleri için bir değerlendirme aracı önerisi

Abstract

Modern bir tasarım yaklaşımı olarak kapsayıcı tasarım felsefesinin; bir kamusal mekân olarak üniversite kampüslerinin yaşanabilirliği ve kalitesini arttırarak kaliteli mekânlar oluşturmak ve bu tasarım kavramının toplumun gelişimini sağlayacak olan asıl kampüs kullanıcısı olan üniversite öğrencileri üzerinde yerleşmesini sağlayarak profesyonel yaşamlarında bu felsefeyi tüm toplum geneline yayabilmektir. Üniversite kampüslerinde kullanıcıların karşılaştığı sorunların saptanarak, tüm kullanıcıların kampüs donatılarına erişebilmesi ve bu donatıları istedikleri gibi kullanmalarına imkân verecek yaklaşım ve örneklerin araştırılması ve karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Bu tezin amacı, herkesi kapsayan bir kampüs ortamı yaratmak için bir değerlendirme modeli oluşturmaktır. Tez çalışmasının giriş bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi ortaya konmuştur. İkinci bölümde kapsayıcı üniversite kampüs ortamı ve kriterleri için yapılan literatür çalışması verilmiştir. Bu bölüm bileşenleri hazırlanan kontrol listesi çatısına göre ayrılmış ve kavramsal ortam, yönetimsel ortam, fiziksel ortam olarak üçe bölünmüştür. Kavramsal ortam bileşenleri olarak, sosyal, psikolojik ve kültürel ortam bileşenlerinden bahsedilmiştir. Yönetimsel ortamda, üniversitelerin kapsayıcılık hedef ve algısı nasıl olmalıdır, kapsayıcılığı etkileyen ekonomik faktörler nelerdir, kapsayıcı tasarım ile ilgili mevzuat nasıldır ve bu süreçte ulusal ve uluslararası akreditasyonun rolü nedir gibi konulardan bahsedilmiştir. Fiziksel ortam bileşenleri kampüs iç mekanları ve dış mekanları olmak üzere ikiye ayrılmış, bunun öncesinde kampüs kent ilişkisi bağlamı irdelenmiştir. İkinci bölümün sonunda kapsayıcı kampüs ortam anlayışına örnek olabilecek eğitim yapılarından ve kampüslerden “iyi tasarım” örnekleri seçilerek verilmiştir. Tez çalışmasında, üçüncü bölümde alan çalışması anlatılmıştır. Alan çalışmasında, öncelikli olarak hazırlanan kontrol listesinin oluşturulması detaylandırılmıştır. Yapılan saha çalışması, seçilen Davutpaşa kampüsünde kontrol listesinin uygulanışı ve sonuçları ile devam edilmiştir. Davutpaşa kampüsünde yapılan saha çalışması, psiko-sosyal düzenlemeler, yönetimsel düzenlemeler, dış mekan ve iç mekanlardaki fiziksel düzenlemeler olarak dörde ayrılmıştır. Davutpaşa kampüsünde yapılan anket çalışması sonuçları değerlendirilmiş ve tüm bu sonuçlara bağlı olarak tartışma bölümü oluşturulmuştur. Sonuç ve önerilerin verildiği tez çalışmasının dördüncü bölümünde, yapılan literatür araştırmaları, hazırlanan ve uygulanan kontrol listesi ve uygulanan anket çalışması sonuçları değerlendirilmiştir.