Özet:
Biyobozunur ve biyouyumlu polimer esaslı doku iskeleleri, doku mühendisliğinde yaygın
olarak kullanılmaktadır. Özellikle biyobozunur kemik implantı uygulamaları için
kullanılan doku iskelelerinin yeterli mekanik dayanıma ve biyolojik özelliklere sahip
olması gerekmektedir. Polilaktik asit (PLA), biyouyumluluk, biyolojik olarak parçalanma
ve işlenebilirlik gibi özelliklere sahip olmasından dolayı doku mühendisliğinde tercih
edilen malzemelerden biridir. Ancak PLA’nın gevrek olması ve hidrofobik karakter
göstermesi, bu malzemenin kullanım alanını daraltmaktadır. Literatürde PLA’nın, bu
özelliklerinin geliştirilmesi üzerine çeşitli çalışmalar mevcuttur. Ancak, halloysit nanotüp
(HNT) takviyeli PLA doku iskelelerinin geliştirilmesi üzerine çalışmalar oldukça sınırlı
sayıdadır. Bu tez çalışmasında HNT takviyeli PLA esaslı doku iskeleleri kimyasal köpük
enjeksiyon kalıplama yöntemi ile elde edilmiştir. Bu amaçla öncelikle PLA/HNT
nanokompozit granüller, ağırlıkça %1-5 HNT takviye oranında, çift vidalı ekstrüderde
eriyik karıştırma yöntemi ile elde edilmiştir. Eriyik karıştırma işleminden sonra, saf PLA
ve PLA/HNT nanokompozit granüllere, kimyasal köpük enjeksiyon kalıplama yöntemi
uygulanmış ve doku elde edilmiştir. PLA/HNT nanokompozitlerin karakterizasyonu için
FTIR, DSC ve TGA analizleri yapılmıştır. PLA/HNT doku iskelerinin mekanik özelliklerini
belirlemek için çekme, 3 nokta eğme ve izod darbe testi; morfolojik özelliklerini
belirlemek için SEM; biyolojik özelliklerini belirlemek için de MTT, biyobozunma ve su
temas açısı testi uygulanmıştır. Ayrıca, geliştirilen doku iskelerinin hidrofobikliğini
azaltmak ve hücre tutunma kabiliyetini geliştirmek amacıyla numunelerin yüzeyine lazer
ile tekstür işlemi uygulanmıştır.
Doku iskelelerinin mekanik özelliklerindeki değişim hem HNT oranına göre hem de
köpük morfolojisine göre incelenmiştir. %3 HNT içeren PLA doku iskelelerinde, saf PLA
doku iskelelerine göre %27,5 kütle kaybı olmasına karşılık, çekme dayanımında %124 ve
uzamada %118 artış gözlemlenmiştir. Bu oranın üzerindeki konsantrasyonlarda, polimer
matrisde gözlemlenen nano partikül topaklanmalarından ötürü mekanik özelliklerde
düşüş gözlemlenmiştir. Üç nokta eğme ve izod darbe test sonuçlarında da benzer bir
davranış görülmüştür. Doku iskelelerinin mekanik özelliklerindeki değişim köpük
morfolojisine göre incelendiğinde, %3 HNT takviyeli PLA doku iskelesi, en fazla gözenek
yoğunluğu (0,947x104 pore/cm3) ve en düşük ortalama gözenek çapı (71,72 µm) ile
geliştirilen doku iskeleleri arasında en yüksek mekanik özelliklere sahip olmuştur. Köpük
enjeksiyon kalıplama ile elde edilen doku iskelelerinde görülen kabuk tabakasında (skin
layer), köpük gözenekleri yoktur. Bu nedenle bu yüzeylerin hücre tutunma kabiliyeti zayıf
olmaktadır. Bu tez çalışmasında, doku iskelerinin bu yüzeylerine iki farklı desende lazer
ile tekstür işlemi uygulanmıştır. Tekstür işlemi uygulanan yüzeylerde artan yüzey
pürüzlülüğüne ve su temas açısına bağlı olarak hidrofobik olan PLA yüzeylerine, hidrofilik
özellik kazandırılmıştır. Buna bağlı olarak da doku iskelerinini hücre tutunma kabiliyeti
%108 oranında artmıştır. Sonuç olarak, bu tez çalışmasında geliştirilen PLA esaslı doku
iskelerinin özellikleri hem hafiflik kazanımı, hem mekanik özellikler hem de biyolojik
özellikler yönünden değerlendirildiğinde, elde edilen sonuçların literatürdeki PLA esaslı
doku iskelelerinkine kıyasla daha başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Ayrıca, çalışmada
elde edilen sonuçlar süngerimsi kemik, bağ ve tendon gibi bazı insan dokularının mekanik
özellikleri ile kıyaslandığında, sonuçların kabul edilebilir seviyede olduğu görülmüştür.