İstanbul konut mimarisinde lüks ve konfor (18. yüzyıl)

Abstract

Bu tez, tarihsel ve kültürel süreçlerde değişime uğrayan lüks ve konfor kavramları üzerinden 18.yüzyıl İstanbul konutlarını ve içinde yaşayanların yaşam pratiklerini yansıtan nesneleri tespit etmeyi hedeflemektedir. 18.yüzyılda, dönemin aktörleri olan üst sınıf yöneticilerinin fiziksel ve toplumsal çevrelerini anlamak üzere Osmanlı belgelerinden faydalanılmıştır. Osmanlı Devleti’nde Müsadere uygulamasının bir ürünü olan Muhallefat Defterleri bu konuda önemli veriler sunmaktadır. Ortaya çıkan bilgiler ışığında imparatorluğun merkezinde yer alan yönetici ve yönetici grupla ilişkisi bulunan üst sınıfların barınma koşullarını yansıtan konutlara öncelikle Osmanlı terminolojisi bağlamında değinilmiş, bunların kent içinde nasıl bir dağılım sergilediği anlaşılmaya çalışılmıştır. Ardından bu konutlar tipolojik bir analizle incelenmiş, istatistiki verilerle İstanbul'daki konutların nasıl bir mekan organizasyonu sergilediği, mekan içi bileşenlerin sağladığı konfor koşulları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Son olarak ortaya çıkan barınma standartları ve mekan bileşenleri içinde yer alan nesneler konut mekanlarının tefriş elemanları adı altında tasnif edilmiş, mobilya ve mefruşat, örtüler ve kullanım tekstilleri, yatak takımları, aydınlatma unsurları, kişisel bakım eşyaları, kokular, keyif verici maddeler ve donatıları, mutfak eşyaları, ısınma araç gereçleri, banyo ve temizlik eşyaları, yazı takımları, ölçme araçları, silah takımları, koşum takımları ve kitaplar kantitatif analize tabi tutularak döneminde lüks olup olmadığı anlaşılmaya çalışılmıştır.