Mimari kinetik sistemler ve performansa dayalı tasarım önerileri

Abstract

Mimari yapılar, doğadaki tüm varlıklar gibi bulundukları ortama adapte olmak durumundadır. Çevrenin değişken etkilerine adapte olabilmek, ancak değişken ve hareketli öğelere sahip olmakla mümkündür. Hareketli yapı öğelerinin tasarımı, kinetik mimarlık alanı içersisinde incelenmektedir. Yapılarda kullanılan hareketli öğeler ise mimari kinetik sistemler olarak adlandırılmaktadır.Mimari kinetik sistemlerin temel amacı, yapının çevre etkilerine adaptasyon sağlayabilmesi ve adaptasyon sonucunda yapı performansının üst düzeylere çıkarılmasıdır. Bu nedenle, mimari kinetik sistemlerin tasarım sürecindeki disiplinler arası çalışma, çevre-sistem ilişkilerinin tanımlanması ve performans optimizasyonu açısından önem taşımaktadır.Tez çalışması kapsamında, kinetik sistemlerin yapı performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi ve geliştirilmesi amaçlanmıştır. Hedef doğrultusunda, yapı performansını destekleyecek mimari kinetik sistemler ile ilgili deneysel bir proje geliştirilmiştir. Tez çalışmasının diğer amacı, mimari kinetik sistemleri ve sistemi oluşturan öğeleri sistematik biçimde gruplandıracak bir sınıflandırma yöntemi geliştirmektir.Tez çalışması iki aşamada yürütülmüştür. İlk aşamada mimari kinetik sistemler ve yapı performansı ile ilgili mevcut çalışmalar incelenmiştir. İncelemeler sonucunda elde edilen veriler, deneysel projenin ve sınıflandırma yönteminin geliştirilmesine alt yapı oluşturmuştur. Tezin ikinci aşaması iki çalışmadan oluşmaktadır. İlk çalışmada, mimari kinetik sistemleri oluşturan tasarım öğeleri, sistematik biçimde gruplandırılarak tanımlanmıştır. Tanımlanan gruplar, mimari kinetik sistemlerin sınıflandırılmasına yönelik bir yöntem önerisi olarak sunulmuştur. İkinci çalışmada, yazar tarafından geliştirilen deneysel proje üzerinden mimari kinetik sistemlerin yapı performansı üzerindeki etkileri incelenmiştir.Sonuç olarak, tez kapsamında geliştirilen mimari kinetik sistemlerin sınıflandırılmasına yönelik öneri yöntem, kinetik mimarlık alanında yapılacak araştırma ve değerlendirme çalışmalarına olumlu katkılarda bulunabilir. Mimaride serbest geometrik formların adaptasyonunu sağlamak amacı ile geliştirilmiş örnek projenin ise yapı performansını destekleyecek özelliklere sahip bir proje olduğu düşünülmektedir.